حجتالاسلام والمسلمین حمید محمدی، دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی کشور در حاشیه جلسه شورای توسعه فرهنگ قرآنی استان فارس که با حضور آیتالله اسدالله ایمانی، نماینده ولی فقیه در این استان برگزار شد، در گفتوگو با خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) از فارس، گفت: شورای هماهنگی و توسعه فعالیتهای قرآنی یکی از شوراهای مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی است که دارای سند نهاد اجرایی به نام منشور توسعه فرهنگ قرآنی است.
اشاره به موارد منشور توسعه فرهنگ قرآنی
وی با بیان اینکه در این منشور تمام اهداف، راهبردها و راهکارهای پیشبرد توسعه فرهنگ قرآنی کشور وجود دارد، افزود: در ماده ۹ این سند کلیه مصوبات این شورا، لازمالاجرای دستگاههای دولتی، عمومی و مردمی است یعنی کلیه فعالیتها ابلاغ رسمی میشود.
حجتالاسلام محمدی اظهار کرد: در این شورا که نهاد اجرایی ماست ۵ وزیر و دو معاون رئیسجمهور و تمام رؤسای دستگاهها عضو هستند، حتی معاونان آنان نیز حق رأی در این شورا ندارند.
دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی با یادآوری اینکه این شورا ۲۷ عضو دارد، گفت: در سند منشور توسعه فرهنگ قرآنی کلیه فعالیتهای قرآنی در سه محور اساسی شامل آموزش عمومی، تبلیغ و ترویج و آموزش عالی و پژوهش ترسیم شده است لذا سه کمیسیون به ریاست سه وزیر برای آن پیشبینی شده و دولت را بر سر کار قرآنی قرار داده است و حوزه هم در سه کمیسیون عضو است.
وی با بیان اینکه در کمیسیون آموزش عمومی و تبلیغ و ترویج هدف فرهنگسازی است، گفت: سند ۳ رویکرد بزرگ دارد و یکی از آنها فرهنگسازی است؛ در فرهنگسازی اتفاقی که باید رخ این است که در میان اقشار مختلف ترویج امر روخوانی، زیباخوانی، حفظ و فهم در لایههای معرفتی آن رخ دهد.
توسعه فعالیتها، توسعه فرهنگ قرآنی نیست
حجتالاسلام محمدی با طرح این سؤال که توسعه فعالیتهای قرآنی چیست و چرا ما توسعه فعالیتها را توسعه فرهنگ نمیدانیم؟ گفت: توسعه فرهنگ قرآنی یک مثلث سه ضلعی است که یک ضلع از آن معرفت قرآنی است که در ۷ لایه روخوانی، روانخوانی، زیباخوانی، حفظ، مفاهیم، تدبر، تفسیر را پیش ببریم و یک لایه آن توسعه ایمان قرآنی است که اگر ایمان رشد نکند، فرهنگ قرآنی هم رشد نمیکند و در واقع نقطه تحول قرآنی اینجاست.
توسعه فعالیتهای قرآنی، رشد متوازن معرفت، ایمان و رفتار قرآنی است
رئیس ستاد راهبری طرح ملی حفظ قرآن کریم، ضلع سوم این مثلث را رفتار قرآنی دانست و گفت: در حقیقت توسعه فرهنگ قرآنی به مثابه یک درخت است که ریشه آن معرفت و میوه آن رفتار قرآنی است، یعنی اگر نتوانیم به این میوه دست یابیم، عملاً درخت نازا و ناکارآمدی خواهیم داشت بنابراین رشد متوازن سه ضلع معرفت قرآنی، ایمان قرآنی و رفتار قرآنی، توسعه فعالیتهای قرآنی است.
وی ادامه داد: بسیاری از اوقات فعالیتهای قرآنی منتج به این نتایج سه گانه نمیشود لذا ما به دنبال توسعه فعالیتها نیستیم، توسعه فرهنگ میخواهیم، توسعه فعالیتی مدنظر است که منجر به توسعه فرهنگ قرآنی شود.
حجتالاسلام محمدی اظهار کرد: اینکه مشاهده در فارغالتحصیلان بسیاری از دانشگاهها، حوزهها و مؤسسات قرآنی موضوعات کاریکاتوری میبینیم و سر و یا دست بزرگتر است، یعنی معرفت زیاد اما رفتار در آن بسیار ضعیف شده است و مشکل جدی عدم توازن میان سه بعد و سه ضلع است، این دغدغه اصلی است که وجود دارد و باید مراقب باشیم که این اتفاق رخ ندهد.
شهرهای استهبان و نیریز در هیئت دولت مصوبه دارند
دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی عنوان کرد: با این رویکرد اگر ورود کنیم در سه ساحت آموزش عمومی، تبلیغ و ترویج و آموزش و پژوهشهای قرآنی قاعدتاً استان فارس با آن سابقه قرآنی که دارد، باید قطب اصلی قرآنی کشور ضرورتاً باید اینجا باشد و شهرهای اصلی قرآنی که ما به عنوان شهر نمونه میخواهیم بگوییم حتماً از این استان است از جمله استهبان و نیریز که در هیئت دولت مصوبه دارند.
وی با اشاره به فعالیتهای شهر قرآنی استهبان بیان کرد: در استهبان، روستای محمدآباد، قرآنآباد و مدارس شبانهروزی حفظ قرآن وجود دارد و اکنون نیز در حال گسترش در سراسر کشور است و همینطور مکتبالقرآن که اینها نمونه مؤسسات فاخر و گرانبهای نادر در کشور هستند که در استان فارس وجود دارند.
حجتالاسلام محمدی ادامه داد: درست است ظرفیتهای خاصی در برخی از استانها مانند خراسان رضوی مشاهده میکنیم که به دلیل وجود مقام معظم رهبری قبل از انقلاب و تجمیع فعالیتهای قرآنی در آنجا به همت ایشان است که بعد از انقلاب نیز ادامه پیدا کرده و اینها محفوظ است اما استان فارس تقریباً یکی از پر مؤسسهترین استانهای کشور است که انگیزه فعالیتهای قرآنی در آن بسیار زیاد است اما حقیقتاً در فارس ظرفیت عظیمی نهفته است و این ظرفیت نشان میدهد خیلی متفاوتتر باشد و واقعا میتوان کشور را با فارس در بحث قرآن اداره کرد البته کوتاهی زیادی در این زمینه شده است.
رئیس ستاد راهبری طرح ملی حفظ قرآن کریم اظهار کرد: با توجه به اسناد بالادستی که اکنون فراهم است، پشتیبانیهای خوبی در زمینه فعالیتهای قرآنی وجود دارد و غیر از این دستگاهها بودجه زیادی برای قرآن دارند، باید فعال کنند و به کار گیرند؛ یک بودجه نیز برای اجرای منشور داریم که در اختیار شورای انقلاب فرهنگی است و بودجه خاصی است و نسبت به جاهای دیگر زیاد هم نیست مثلاً آموزش و پرورش برای اجرای درس قرآن چقدر کلاس، کتاب درسی و غیره باید تهیه کند، رقم میلیاردی سنگینی مخصوص قرآن در این نظام رسمی تعریف شده است، اگر بتواند آموزشهای خود را کارآمد کرده و معلمان خوب قرار دهد و بچهها نیز با انگیز سرکلاس آیند، بسیاری از مشکلات کلیدی قرآن حل خواهد شد.
پاشنه آشیل تحولات حوزه قرآن، آموزش و پرورش است
وی با تأکید بر اینکه پاشنه آشیل تحولات نظام در حوزه قرآن، آموزش و پرورش است، گفت: دانشگاهها، وزرارت علوم و بهداشت هر دو بودجههای مستقل برای فعالیتهای قرآنی دارند به غیر از بودجههایی که خودشان دارند که میتوان از آنها استفاده کرد؛ هر کدام از سازمانها به نوبه خود دارای بودجههای قرآنی هستند.
معاونت قرآن ارشاد دارای یک هزار و ۱۰۰ پست است
حجتالاسلام محمدی به معاونت قرآن ارشاد اشاره کرد و گفت: این معاونت با ۵ اداره کل و یک هزار و ۱۰۰ پست، ۲۵۰ ستادی و بقیه سهمی تشکیل شد است و اکنون ۱۵ پست مصوب در استان فارس برای این معاونت در نظر گرفته شده که ابلاغ رسمی هم شده یعنی ظرفیتهای بسیار خوبی ایجاد شده است و خود اوقاف هم با عرض و طول خود همینطور است.
دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی ابراز کرد: ما با توجه به مقدماتی که در این مدت فراهم شده است؛ تاریخ درخشان استان فارس و ظرفیتهای بالقوهای که در این مدت بالفعل شده است و نشان داده که ارادههای خوبی در این استان وجود دارد و میتواند آینده خوبی را رقم زند، این خیلی جفاست که بخواهیم کوچکترین کوتاهی در رشد فعالیتهای قرآنی در استان فارس داشته باشیم.
در تخصیص بودجه به استانها، فارس استان اول شد
وی با بیان اینکه استان فارس بدون اینکه خیلی حمایت شود تا امروز خیلی خوب جلو آمده است و بعد از این هم باید همینطور قاطعانه راه خود را ادامه دهد، گفت: اگر چیزی در کشور وجود دارد که باید سهم این استان است باید توجه ویژهتری شده و در اختیار آن قرار گیرد لذا از ۱۰۰ میلیارد بودجه کشور، پیشنهاد دادم که ۱۰ میلیارد را به استانها اختصاص دهیم و در میان ۱۰ استان اول کشور، اول فارس شد و ۵۰۰ میلیون تومان تصویب شد که به این استان دهیم که تاکنون ۲۵۰ میلیون تومان آن بیشتر نیامده است.
حجتالاسلام محمدی با یادآوری اینکه اینها بودجه مربوط به سال ۹۰ است که هنوز جذب نشده اما حق این استان محفوظ است، گفت: البته بودجه فعالیتهای قرآنی نیز در سال جاری تصویب شده است.
شورای توسعه فرهنگ قرآنی ذیل شورای فرهنگ عمومی نیست
رئیس ستاد راهبری طرح ملی حفظ قرآن کریم اظهار کرد: شورای هماهنگی و گسترش فعالیتهای قرآنی استان ذیل شورای فرهنگ عمومی نیست یک شورای مستقل است قبلاً کمیته و ذیل بود اما اکنون به ریاست نماینده ولی فقیه و عضویت استاندار مستقل است یعنی میتواند نقش راهبردی داشته باشد.
وی به قرارگاه قرآنی استان فارس اشاره کرد و افزود: قرارگاه هم کار خوبی است و ممکن است نظام جدیدی در دو سه ماه آینده برای شما طراحی شود که کار اساسی است و در حقیقت نقشه مهندسی فرهنگی کشور که در دولت قبلی تأیید نهایی شد، بیش از ۳۳ جلسه سهم شورای عالی است که این جلسات برای یک سند اختصاص داده شد و پرطولانیترین زمان در شورای عالی را برای این سند گذاشتند تا نهایی شد و در این دولت هم مقبول واقع شد.
قرارگاه قرآنی ذیل ستاد راهبری نقشه مهندسی فرهنگی کشور قرار میگیرد
حجتالاسلام محمدی اظهار کرد: ستاد راهبری نقشه مهندسی فرهنگی کشور به ریاست، رئیسجمهور و نائب رئیسی، معاون اول و دبیری دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی و عضویت تعدادی از وزار و دستگاههای مربوطه است که به زودی راه میافتد و این لایه استانی دارد و آن قرارگاه در حقیقت در این لایه رقم میخورد و شورای فرهنگ عمومی و قرآنی زیرمجموعه آن خواهند بود.
باید ۳۰۰ میلیون نفر جزء حافظ را در راستای تحقق منویات رهبری تربیت کنیم
رئیس ستاد راهبری طرح ملی حفظ قرآن کریم اظهار کرد: اگر بتوانیم سند برنامه ۵ ساله قرآنی استان را از ۹۴ تولید کنیم و این در نقطهای در این شورا تصویب شده و تکلیف کارهایی که باید انجام شود، مشخص کنیم به عنوان مثال سهم استان فارس در تربیت ۱۰ میلیون حافظ در کشور چقدر است؟ ۱۸ درصد جمعیتی که تحت پوشش هستند باید حافظ ۳۰ جزء شوند یعنی ما باید ۳۰۰ میلیون نفر جزء تربیت کنیم گرچه سه، ۱۰، ۲۰ جزء و غیره خوب است و اینها هم جزو همین طرح حساب میشوند و ما باید این تعداد نفر جزء را طی چشمانداز ۲۰ ساله و تا ۱۴۰۴ تحویل مقام معظم رهبری دهیم که این چشمانداز اخیراً تصویب شده است.
وی اظهار کرد: چیزی که وجود دارد این است که باید حدود کمی فعالیتها در این سندی که برای استان فارس است، تعیین و مشخص کنیم و دبیرخانه شورای توسعه نیز حاضر است با کسانی که میخواهند این سند را تولید کنند، همکاری و کمک کند و این سند تکلیف بسیاری از مسائل را مشخص میکند و چشمانداز بسیار خوبی را برای فراروی تمام فعالان قرآنی استان فارس قرار میدهد.
استان فارس باید در بحث فعالیتهای قرآنی، کار فرا استانی انجام دهد
حجتالاسلام محمدی با تأکید بر اینکه اگر استان فارس بخواهد قطب قرآنی شود، باید کار فرا استانی برای آن انجام دهیم، گفت: در این مسئله باید استان فارس حداقل جنوب کشور را تحت پوشش خود قرار دهد و پشتیبانی استانهای جنوب کشور به عهده استان فارس باشد.
دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی خاطرنشان کرد: در بحث تبلیغ و ترویج فوقالعاده بحثهای روزی داریم مثلاً در بحث حفظ مربوط به این است که تبلیغات تا چه حد است و چقدر به مردم انگیزه میدهیم و اگر این کار را انجام دهیم، مردم خودشان به دنبال حفظ میروند پس مشکل، مشکل انگیزهبخشی است و در بحث تبلیغ و ترویج مشکل داریم.
پرفروشترین و پرمخاطبترین فیلمهای سینما، فیلمهای قرآنی هستند
وی ادامه داد: در بحث هنرهای قرآنی، صدا و سیما و سایر دستگاهها میتوانند حضور پیدا کنند، ما بعد از انقلاب ۱۰ فیلم قرآنی داریم در حالی که سالانه ۱۰۰ فیلم سینمایی در کشور تولید میشود و در این ۳۵ سال به غیر از فیلمهای کوتاه، ۳ هزار و ۵۰۰ فیلم تولید شده است که کمتر از ۱۰ فیلم آن قرآنی است، در حالی که پر مخاطبترین، پرطرفدارترین و پرفروشترین فیلمها، همین فیلمهای قرآنی بودهاند و آن فیلمهایی که به نام جمهوری اسلامی در خارج از کشور و جهان اسلام صدا کرد، فیلمهای قرآنی بوده است اما نمیدانیم چرا از این مسئله غفلت میشود البته قرار شده است در دوره جدید در صدا و سیما بحث جدی این مسئله دنبال شود.
حجت الاسلام محمدی در ادامه سخنان خود ابراز کرد: چیزی که مهم است آموزش عالی و پژوهشهای قرآنی که بحث حوزه و دانشگاه است و هرچقدر این دو با محوریت حوزه چون انتظار کارهای قرآنی از حوزه می رود، اینکه در جای دیگر میرود بسیار خوب است، مناسب عمل کنند، شاهد ارتقای فعالیتها در این حوزه خواهیم بود.
راهبری فعالیتهای آموزشی و پژوهشی قرآن، به عهده حوزههای علمیه است
رئیس ستاد راهبری طرح ملی حفظ قرآن کریم اضافه کرد: اما اینکه در تهران مسئولیت کمیسیون آموزش عالی و پژوهشها قرآنی را به وزیر آموزش عالی دادیم، بسیار معنا دارد، زیرا حجم عظیمی از دانشکدههای قرآنی کشور زیرمجموعه آنهاست حتی دانشگاه قرآن اوقاف هم زیر مجموعه آموزش عالی کشور محسوب میشود، لذا باید پاسخگوباشند اما راهبری فعالیتهای آموزشی و پژوهشی به عهده حوزه است که نقش کلیدی دارد.
وی با تأکید بر اینکه قاعدتاً حرکت زیرساختی و اصولی که باید در استان فارس شکل گیرد، تربیت کادرهایی در آموزش عالی است، گفت: مراد ما از آموزش عالی تربیت کادرهای قرآنی است و باید سطح عالی آموزشهای تفسیری در آن صورت گیرد وگرنه سطح پایینتر آن در بخش آموزش عمومی تعریف میشود.
حجتالاسلام محمدی بیان کرد: وقتی درباره آموزش عالی صحبت میکنیم عمدتاً ناظر به تربیت عناصر و کادرهایی است که میخواهند راهبری امر قرآن را در حوزه تدریس، مدیریت و مربیگری به عهده میگیرند و انجام پژوهشهای زیرساختی اعم از پژوهش در حوزههای تفسیر، پژوهشهای میدانی مانند میزان درصد انس مردم با قرآن، اطلس قرآنی و غیره نیز در این بخش قرار میگیرند.
طرح اطلس قرآنی فارس حتماً به کمیسیون توسعه آموزش و پژوهشهای قرآنی ارائه شود
دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی اظهار کرد: اگر استان فارس پژوهش ملی و یا استانی دارد، حتماً به تهران وزارت علوم بخش کمیسیون توسعه آموزش و پژوهشهای قرآنی منتقل کرده و پیگیری شود که به صورت عمومی بودجهای را در اختیار آنان قرار دهیم که طرحهای ملی و استانی فاخر عظیم در آنجا نهایی میشود مانند اطلس قرآنی استان فارس.
وی گفت: با توجه به چیزی که در استان فارس وجود دارد، اگر سند تحولات و برنامههای قرآنی استان در چشمانداز ۵ ساله تدوین شود و ما بفهمیم این استان چشمانداز روشنی را ترسیم کرده است، قطعاً در نحوه و نوع حمایت با آن متفاوت برخورد میشود.
حجتالاسلام محمدی با بیان اینکه استان فارس را جزو ۱۰ استان اول کشور قرار دادیم، گفت: در تقسیمبندی شورای توسعه، استان ها به سه دسته درجه یک، دو و سه تقسیم شدند که به استانهای درجه یک، ۵۰۰ میلیون تومان، درجه دو ۳۰۰ میلیون تومان و درجه سه ۲۰۰ میلیون تومان اختصاص داده شد و استانهای فارس، آذربایجان شرقی، خراسان رضوی، اصفهان، تهران و غیره که به نظر من از نظر تعداد، تکثر شهرها و نفوسی که زیرپوشش آن است، سرآمد این استانها، فارس است.
در تقسیمبندی بودجه باید استان فارس را حدود ۳ استان تلقی کرد
وی با اشاره به اینکه در تقسیمبندی بودجه باید استان فارس را حدود ۳ استان تلقی کرد، افزود: ما در تصویب بودجه به استانهای بزرگ توجه داریم و نباید غفلت کنیم و این استان وضعیت متفاوتی به لحاظ جمعیت و وسعت دارد بنابراین باید قدر استان فارس را بدانیم و از سوی دیگر حق آن را ادا کنیم ضمن اینکه خود استان نیز باید پای حق خود بایستد.
رئیس ستاد راهبری طرح ملی حفظ قرآن کریم اضافه کرد: این حق استان است که چند برنامه ۵ ساله داشته باشد و سهم خود را در تربیت حفاظ در کشور و تعداد پژوهشهای قرآنی را مشخص کرده و به مراجع ذیربط منتقل کند و حمایت بطلبد لذا استان فارس کمک بخواهد ما نیز آن را حمایت میکنیم که البته این کار تاکنون شکل نگرفته است و این اطلس قرآنی که در استان فارس شکل گرفته است، به نظر کار بسیار عالی است و باید سریعتر آن را معلوم کند چون کار متفاوتی است.
بسیاری از اوقات پول کارساز نیست
وی با تأکید بر اینکه خیلی از اوقات پول کارساز نیست و هماهنگی که بین ظرفیتهای موجود است گاهی اوقات بسیار بیشتر از پول راهگشاست، گفت: به تعبیر مقام معظم رهبری مؤسسات و نهادهای قرآنی اول راه با هم تعارف کنند یعنی همدیگر را بشناسند اما بسیاری از اوقات از ظرفیتهایی که در دستگاهها وجود دارد، غفلت داریم و وقتی تعارف حاصل شد، تعامل کنند و ظرفیتها را به هم پیوند دهند و بعد از این بهصورت طبیعی همافزایی که نیاز است، رخ میدهد.
بهترین برنامه قرآنی صوتی و تصویری در شیراز باشد
وی همچنین، بر لزوم ایفای نقش صحیح در قله فعالیتهای قرآنی کشور از سوی استان فارس تأکید کرد و گفت: انتظار میرود بهترین برنامه قرآنی صوتی و تصویری در شیراز باشد زیرا صدا و سیمای مرکز فارس یک مرکز قدیمی و بسیار معروف است، باید به این بحث ورود پیدا کند.
واریز ۲۵۰ میلیون تومان به استان فارس طی چند هفته آینده
حجتالاسلام محمدی اظهار کرد: تا پایان سال جاری و ظرف چند هفته آینده، ۲۵۰ میلیون تومان بودجه مصوب فعالیتهای قرآنی به استان فارس اعطا میشود که این مقدار مربوط به سال ۹۰ است و برای سال ۹۳ نیز بودجه دیگری تصویب شده که جداگانه خواهد آمد و منتظریم بودجهها نهایی شود لذا لازم است که دوستان طرحهای خود را ارسال کنند.
اشاره به نحوه تخصیص بودجه فعالیتهای قرآنی به دستگاههای مختلف
دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی با اشاره به نحوه تخصیص این بودجه به دستگاهها و نهادهای مختلف عنوان کرد: دستگاهها به شرطی حق دارند که از این بودجه برداشت کنند که معادل آن را خودشان را بیاورند یعنی به عنوان مثال اگر ارشاد طرح ۵۰ میلیونی دارد باید ۲۵ میلیون آن را خودش تأمین و ۲۵ میلیون تومان دیگر را از بودجه شورا استفاده کند بهویژه این مسئله برای دستگاههای دولتی باید رعایت شود که از بودجه شورا فقط ۵۰ درصد حق برداشت دارند، البته مؤسسات مردمی در این زمینه مستثنی هستند که به آنها بعضاً مقداری بودجه اختصاص مییابد.
وی با تأکید بر اینکه جهت تخصیص بودجه بیشتر به استان فارس مشکلی نیست و میتوانیم تلاشهایی ویژه در این زمینه داشته باشیم، پیگیری مؤسسات قرآنی فارس را جهت انجام فعالیتها و تخصیص بودجه بسیار مناسب ارزیابی کرد و گفت: این تلاشها در کشور مشهود است و نشان میدهد که به مسئله قرآن اهتمام ویژهای از سوی مؤسسات این استان وجود دارد و بسیار ارزشمند است.
حجتالاسلام محمدی با اشاره به فعالیتهای مؤسسات بیتالاحزان و مکتب القرآن ثارالله(ع) بر لزوم اجرای آموزشهای قرآنی مناسب تأکید و اظهار کرد: مردم برای قرآن جان خود را میدهند، پول که چیزی نیست به شرطی که احساس کنند خانوادههای آن تحت تأثیر این آموزشها قرار میگیرند که این دو مؤسسه نمادی از این کارها هستند.
قله مدیریت مؤسسات مردمی کشور در استان فارس است
رئیس ستاد راهبری طرح ملی حفظ قرآن کریم بیان کرد: اتحادیه مؤسسات قرآنی کشور که متعلق به اتحادیه تشکلهاست، سه عضو از ۸ عضو هیئت مدیره این اتحادیه از استان فارس هستند یعنی قله مدیریت موسسات مردمی کشور ۳۰ الی ۴۰ درصد مربوط به فارس است و این مدیریت در بخشهای مردمی است و معلوم میشود که استان فارس خیلی بیشتر از اینها هم حقش است و هم ظرفیتش است که بتواند فعالیت بیشتری داشته باشد و ما نیز تلاش میکنیم، در اعلان استان برتر توجه کنیم اما باید اسناد کافی در اختیار ما باشد.