مؤسسه قرآنی فرهنگی بیت الاحزان حضرت زهرا(سلام الله علیها) با نزدیک به ۲۰۰ شعبه و مرکز قرآنی در سراسر کشور، سالانه ده‌ها حافظ کل قرآن کریم تربیت می‌کند و با برگزاری جشنی باشکوه تحت عنوان «جشنواره ملی جبرئیل امین» از حافظان تربیت شده در آن سال تقدیر می‌کند. اما نقطه قوت فعالیت‌های مؤسسه تنها تربیت حافظ قرآن نیست بلکه شکل‌گیری چرخه تربیت حافظان قرآن را می‌توان یکی از اثربخش‌ترین کارکردهای مؤسسه بیت الاحزان دانست. یعنی بیت الاحزان در کنار پرورش حافظان قرآن، نیروهای متخصص و زبده قرآنی نیز تربیت می‌کند که خود منشأ راه اندازی و شکل‌گیری فعالیت‌های اثرگذار قرآنی در سطح کشور می‌شوند. در مطلب حاضر با یکی از این چهره‌های اثرگذار قرآنی مؤسسه بیت الاحزان گفت‌وگو کرده‌ایم که پس از حفظ کل قرآن در مؤسسه، منشأ راه اندازی فعالیت قرآنی جدید شده و تاکنون حافظان زیادی تحت مدیریت و تعلیم وی پرورش یافته‌اند. مریم توانی مدیر بیت الاحزان شهرستان کازرون و مربی حفظ قرآن کریم است که طی دو سال اخیر با تربیت ۱۰ حافظ کل قرآن کریم در سطح شهرستان کازرون به عنوان مربی برتر در بین شعب روزانه مؤسسه معرفی شده است. به گفت‌وگوی پایگاه اطلاع رسانی بیت الاحزان با این مربی قرآنی پرتلاش و جهادی توجه کنید.
لطفاً خودتان را معرفی کنید.
مریم توانی متولد ۲۶ آذر ۱۳۶۴ در روستای بلیان شهرستان کازرون هستم. دارای دو مدرک تحصیلی لیسانس حسابداری و علوم قرآنی.
در خصوص نحوه ورودتان به حفظ قرآن کریم برایمان توضیح دهید.
روستای بلیان خیلی مذهبی است و ۳۵ شهید تقدیم انقلاب اسلامی کرده است. من هم که در خانواده‌ای مذهبی متولد شده بودم از کودکی با مسجد و پایگاه و جلسات قرآن در ارتباط بودم. اما ورود اصلی من به مباحث قرآنی در دوران دانشگاه رقم خورد جایی که نمایشگاه قرآنی در دانشگاه پیام نور کازرون برگزار شد و من در آن نمایشگاه به مباحث قرآنی علاقه‌مند شدم. تا این که در مراسم نماز جمعه یکی از تراکت‌های تبلیغی مؤسسه بیت الاحزان به دستم رسید و با مؤسسه بیت الاحزان کازرون که آن زمان تازه تأسیس بود تماس گرفتم. به یاد دارم آن زمان که سال ۱۳۸۸ بود حدود ۱۸۰ نفر جهت حفظ قرآن نام نویسی کردیم و مسئولان شعبه کازرون دوره شبانه روزی جهت حفظ قرآن راه اندازی کردند و من در خوابگاهی در کازرون مستقر شدم. آن قدر شوق و علاقه به حفظ قرآن کریم در من به‌وجود آمده بود که از اردیبهشت ماه که ثبت نام کردم تا شروع رسمی دوره شبانه روزی که مرداد ماه بود حدود ۴ جزء قرآن را به صورت روزانه حفظ کردم. البته شرایط دوره شبانه روزی خیلی ویژه است و تنها قرآن آموزانی که دارای پشتکار و روحیه قوی باشند توانایی به اتمام رساندن دوره را دارند، از همین رو پس از یک ماه که از شروع دوره گذشت تعداد قرآن آموزان به شدت کاهش یافت و فقط ۴ نفر در دوره باقی ماندیم و تا مهر ماه هم تنها سه نفر باقی مانده بودیم. بحمد الله در اردیبهشت سال ۸۹ موفق به حفظ کل قرآن کریم شدم.
چگونه به امر آموزش قرآن کریم ورود پیدا کردید؟
تیر ماه ۸۹ که آزمون حفظ کل قرآن کریم را دادم به مدت دو ماه در مرکز شبانه روزی حفظ یکساله فاطمیه که آن زمان در روستای مبارک آباد استهبان واقع بود به تثبیت محفوظاتم مشغول شدم. پس از آن هم در دوره‌های تربیت معلم حفظ، روخوانی و روانخوانی، تجوید و مفاهیم مؤسسه و برخی از دوره‌های سازمان اوقاف شرکت کردم و به صورت رسمی تدریس قرآن کریم را در بیت الاحزان شعبه کازرون آغاز کردم. با این که روستای ما روستایی مذهبی بود ولی برای حفظ قرآن هیچ گونه برنامه‌ای وجود نداشت از این رو پس از مدتی تصمیم گرفتم که کلاس‌های قرآنی را در روستای خودم یعنی بلیان راه اندازی کنم. خوشبختانه این کلاس‌ها مورد استقبال خوبی از سوی اهالی روستا قرار گرفت و ۸ نفر نام نویسی کردند که خوشبختانه با استمرار کلاس‌ها در روستا پس از دو سال هر هشت نفر حافظ کل قرآن کریم شدند.
تاکنون چه تعداد قرآن آموز و حافظ قرآن تربیت کرده‌اید؟
طبق آماری که چندی پیش استخراج کردیم، بیش از ۷۰۰ نفر در رشته‌های مختلف روخوانی و روانخوانی، مفاهیم و حفظ قرآن در شعبه بلیان و حدود ۲۰۰ نفر هم در رشته‌های مفاهیم و حفظ در شعبه کازرون تربیت کرده‌ام. اما از لحاظ حفظ کل به توفیق الهی در روستای بلیان تعداد ۲۲ نفر و در مجموع شهرستان ۵۸ نفر حافظ کل قرآن تربیت کرده‌ام.
اطلاعی از سرنوشت حافظانی که تربیت کرده‌اید هم دارید؟
بله، با بسیاری از آن‌ها هنوز ارتباط دارم. حافظانی که تربیت کرده‌ام اکثراً خود نیز به جرگه تدریس قرآن کریم پیوسته‌اند و در شعب مختلف مؤسسه مشغول آموزش قرآن کریم هستند. حتی برخی قرآنی آموزانی که حافظ کل قرآن نشده‌اند هم خود منشأ فعالیت‌های اثربخش قرآنی بوده‌اند. مثلاً در یک مورد یکی از قرآن آموزان که ۱۳ جزء قرآن کریم را حفظ کرده بود با توجه به دغدغه قرآنی و فرهنگی که داشت به طور خودجوش شاخه‌ای قرآنی در روستای پیرمهلت کازرون تشکل داد و در زمینه آموزش قرآنی به کودکان فعالیت می‌کند.
آیا شعبه بلیان در میان اهالی هم شناخته شده هست؟
خوشبختانه به سبب فعالیت‌های خوبی که صورت گرفته این شعبه در میان اهالی کاملاً شناخته شده است و در بسیاری از خانواده‌های روستا یک یا چند نفر در مؤسسه حضور داشته‌اند و حتی خانواده‌هایی با دو یا سه حافظ داشته‌ایم.
شما غیر از تدریس به مدیریت قرآنی هم ورود پیدا کرده‌اید؟
بله. از سال ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۵ در شعبه بلیان مدیر بودم و در عین حال تدریس هر دو شعبه کازرون و بلیان را هم بر عهده داشتم و از سال ۱۳۹۶ جناب آقای علی بابایی مسئول محترم شعبه مرا به عنوان مدیر شهرستان کازرون انتخاب کردند که از ایشان تشکر ویژه دارم.
شهرستان کازرون چند شعبه فعال دارد؟ کمی در مورد شعبه‌های تحت مدیریت خود توضیح دهید.
هم اکنون ۷ شعبه فعال در سطح شهرستان کازرون در حال فعالیت هستند که شامل شعبه های ۱ و ۲ کازرون، بلیان، مهرنجان، سیف آباد، نودان و ملای انبار است. البته ما تعدادی شاخه هم داریم که زیر نظر شعب در روستاهای دیگر فعالیت می‌کنند که شامل روستاهای ابوعلی، خیرات آباد و بالاده تحت نظر شعبه کازرون و روستای علی آباد دوتو تحت نظر شعبه سیف آباد است. با توجه به فعالیت‌های انجام شده و برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته ان شاء الله شاخه بالاده در آینده نزدیک مستقل شده و به جمع شعب بیت الاحزان افزوده خواهد شد.
چه تعاملی با نهادها و ادارات شهرستان خود داشته‌اید؟
در ابتدای راه اندازی شعبه بلیان، با توجه به این که مسئول شهرستان جناب آقای علی بابایی خود از بازنشستگان سپاه هستند با رایزنی‌های ایشان یکی از حافظان به عنوان فرمانده پایگاه بسیج منصوب شد و حدود ۱۱ تا ۱۲ کلاس قرآنی کودکان و نوجوانان را تحت عنوان حلقه‌های صالحین بسیج راه اندازی کریم و این همکاری و تشویقاتی که از سوی بسیج صورت می‌گرفت تأثیر خیلی خوبی بر رشد فعالیت‌ها داشت. همچنین مدتی هم از امکانات اردویی اداره اوقاف شهرستان استفاده می‌کردیم.
از موفقیت‌های خود برای ما بگویید. در مسابقات قرآنی هم شرکت کرده‌اید؟ شعب شما چه موفقیت‌هایی کسب کرده‌اند؟
با توجه به این که بیشتر دغدغه آموزشی داشته‌ام در مسابقات قرآنی کمابیش شرکت کرده‌ام و مثلاً از سال ۹۱ تاکنون در مسابقات اوقاف شهرستان رتبه اول حفظ کل را کسب کرده‌ام. سال ۹۶ در مسابقات سراسری مؤسسه بیت الاحزان رتبه دوم حفظ کل کشوری را کسب کردم و در سال ۱۳۹۳ در مسابقات استانی بسیج رتبه سوم رشته حفظ کل را به دست آوردم. از لحاظ موفقیت شعب هم شعبه بلیان همواره جزء یکی از شعبه‌های موفق مؤسسه بیت الاحزان بوده است مثلاً در سال‌های ۱۳۹۳ و ۱۳۹۴ در طرح رتبه‌بندی شعب مؤسسه بیت الاحزان به عنوان برترین شعبه روستایی مؤسسه انتخاب شد.
شما در سال ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ در شعب کازرون و بلیان موفق به تربیت ۱۰ حافظ کل قرآن کریم شده‌اید که در بین مربیان شعب بیت الاحزان بیشترین تعداد است. چه حسی دارید؟
خیلی خوشحالم که توانستم به این موفقیت دست پیدا کنم. امیدوارم در کارم اخلاص داشته باشم و در قیامت روسفید شوم و این فعالیت‌ها را برای خودنمایی انجام نداده باشم.
به همکاران خود که در شعب مختلف بیت الاحزان مشغول به فعالیت هستند چه توصیه‌ای دارید؟
توصیه می‌کنم هر ماه در شعب جلسه بگیرند و به مصوبات جلسه عمل کنند. به همکاران جوانم یادآوری می‌کنم که جوانی شما دارد می‌گذرد و در قیامت از شما سؤال می‌شود که جوانی خود را در چه راهی صرف کردید. در احادیث آمده است که زکات علم نشر آن است لذا سعی کنند تا جایی که در توان دارند در مسیر قرآن گام بردارند که هر چه افراد قرآنی‌تر شوند از گناه دور و دورتر می‌شوند. سه تا «ت» را همه مد نظر داشته باشند: توکل به خدا، توسل به اهل بیت و تلاش و کوشش. اگر همه افراد اراده و پشتکار قوی داشته باشند حتی اگر کمبود و نقصی هم داشته باشند می‌توانند به خواسته ها و اهداف خود برسند.
آیا قرآن در زندگی شخصی و خانوادگی شما هم تأثیری داشته است؟
انس با قرآن قطعاً هم در خودم و هم اعضای خانواده خیلی تأثیر داشته است، در خیلی مقاطع زندگی‌ام قرآن کمک کرد تا راه درست را پیدا کنم. تعدادی از اقوام و خویشان نزدیکم هم با سنین کم و زیاد با علاقه در حال حفظ قرآن هستند.
مشکلات شعب تحت مدیریت شما چیست؟ آیا اقبال به مسائل قرآنی در جامعه وجود دارد؟
مشکلات مادی که همیشه بوده و هست ولی یکی از مشکلات اساسی دوری نسل جدید از قرآن کریم است. متأسفانه نسل امروزی مثل دهه پنجاه و شصت به حفظ قرآن نمی‌پردازند و باید در جامعه توسط فعالان و مسئولین قرآنی و مردم دغدغه‌مند با استفاده از برنامه‌های متنوع ورزشی، هنری و سایر برنامه‌های جانبی فضای شاد و مفرحی ایجاد شود که کودکان و نوجوانان به ورود به فعالیت‌های قرآنی تشویق شوند .
اگر به دوران کودکی برگردید آیا باز هم همین مسیر قرآن را انتخاب می‌کنید؟
اگر می‌توانستم به گذشته برگردم قطعاً دانشگاه را انتخاب نمی‌کردم و پس از اخذ دیپلم مستقیم به بحث قرآن ورود پیدا می‌کردم.
چنانچه بخواهید به کسانی که تاکنون به بحث حفظ قرآن ورود نکرده‌اند و یا دودل هستند توصیه‌ای داشته باشید، آن توصیه چیست؟
در روایات آمده است که حفظ قرآن نور است و شفاست. این توفیق شامل هر کسی نمی‌شود و توفیقی از جانب خداوند است. حفظ قرآن شیرینی دارد که در هیچ نعمتی نیست و برترین نعمت خداوند به گفته پیامبر گرامی اسلام حفظ قرآن کریم است. ما باید قدر این نعمت را بدانیم و نماز شکر بخوانیم که توفیق قدم گذاشتن در این مسیر را به ما عنایت کرده است و از خودا بخواهیم که توفیق حفظ قرآن نصیب ما بشود.
شما به عنوان یک معلم و فعال قرآنی از مسئولان قرآنی و فرهنگی کشور چه توقعی دارید؟
به نظر من در فضای کنونی آموزش و پرورش ما نیاز مبرمی به حضور حافظان قرآن کریم احساس می‌شود. بسیاری از مدیران و معلمان متأسفانه توجه چندانی به مسائل دینی و مذهبی دانش آموزان ندارند و نه تنها دانش آموز را از لحاظ اخلاقی و معنوی رشد نمی‌دهند بلکه در مواردی تأثیر منفی هم می‌گذارند. به عقیده من چنانچه حافظان قرآن کریم در آموزش و پرورش وارد شوند می‌توانند این فضا را به کلی دگرگون کرده و شاهد تربیت نسلی معتقد به مبانی و آموزه‌های دینی و قرآنی باشیم.
چنانچه صحبت پایانی دارید بفرمایید.
از همه دست اندر کاران مرکز مدیریت بیت الاحزان که تلاش شبانه روزی می‌کنند و باعث ترویج قرآن در کشور می‌شوند تشکر می‌کنم و امیدوارم اجرشان با حضرت زهرا(سلام الله علیها) باشد. امیدوارم که بتوانیم گامی در جهت قرآن برداریم و معارف قرآنی را ترویج دهیم و ان شاء الله با شکل گرفتن جامعه‌ای قرآنی شاهد ظهور آقا امام زمان (عج) باشیم. از تمامی همکاران خودم در شهرستان کازرون و شعبه بلیان، قرآن آموزان و اهالی روستای بلیان، همه کسانی که در کلاس‌های قرآنی شرکت کرده‌اند، اساتید عزیزم سرکار خانم سمیه شاهسونی و علی اصغر همتی و حجت الاسلام علیرضا شاهسونی مدیر مسئول مؤسسه تشکر و قدردانی می‌کنم.
کجاوثبت نام کنم