چشم یکی از راه‏‌های ورودی اطلاعات جهان خارج و تغذیه‌کننده روان انسان است، روانی که آرامش آن زندگی را بهتر و بنیان خانواده را محکم‌تر می‌کند. قرآن برای چشم حقی قائل شده است؛ برای مثال خداوند در آیه ۳۰  سوره نور به پیامبر(ص) می‏‌فرماید:«قُلْ لِلْمُؤْمِنینَ یَغُضُّوا مِنْ أَبْصارِهِمْ وَ یَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذلِکَ أَزْکى‏ لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ خَبیرٌ بِما یَصْنَعُونَ؛ به مؤمنان بگو چشم‌‏های خود را از نگاه ناروا و اندامشان را از نامحرمان بپوشانند؛ این برای آن‏‌ها پاکیزه‌‏تر است و خداوند از آنچه انجام می‏‌دهند، آگاه است».

از آن‌جا که گاه برخی بر این باورند که چرا اسلام از کاری که با لذت و خواست دل هماهنگ است نهی کرده، در پایان این آیه می‏‌فرماید: این کار برای آن‏ها بهتر و پاکیزه‏‌تر است  و سپس به کسانی که نگاه هوس‌‏آلود و آگاهانه به نامحرمان می‏‌افکنند و گاه آن را غیراختیاری قلمداد می‏‌کنند اخطار می‏‌دهد و می‌‏فرماید: خداوند از آنچه انجام می‏‌دهید مسلماً آگاه است؛ بنابراین چشم‏‌چرانی همان‏‌گونه که بر مردان حرام است‏ بر زنان نیز حرام شمرده می‌‏شود.

اگر بخواهیم با خواست‌های نفسانی هماهنگ باشیم و عقل را در حجاب بی‌بندوباری رها کنیم مطمئناً به ته خط می‌رسیم، ته خطی که همیشه فرصتی برای بازگشت و از صفر شروع کردن ندارد اگر خدا برای من و تو امری را واجب و امری را حرام کرده است دلیلش می‌تواند کرامتی باشد که به انسان داده است پس بنگر کرامتت را چگونه حفظ می‌کنی؟؟

حق چشم بر انسان

امام سجاد(ع) درخصوص حق چشم بر انسان می‏‌فرماید: اما حق چشم تو این است که آن را به حرام ندوزی و جز در آن‌جا که عبرتی در کار باشد و بصیرتی افزاید و دانشی به تو رساند، به کار نگیری که چشم دریچه عبرت‏‌گیری است‏.

چشم نعمتی بزرگ و برای استفاده‌های سالم و عبرت‏‌آموز است

چشم با حیا، سرمایه است. هرچه انسان سعی کند چشم خود را بیش‏تر کنترل کند، کم‏تر آلوده می‌‏شود و قلبش به گناهان و خاطرات ناخوشایند مشغول نمی‌‏شود .چشم نعمتی بزرگ و برای استفاده‏‌های سالم و عبرت‏‌آموز است. در صورت رها کردن آن و چشم‌چرانی، محیط برای نفوذ شیطان باز می‏‌شود و گناهان بعدی رخ می‏‌دهد؛ بنابراین نباید از حدود تعیین شده از طرف شارع مقدس تخطی کرد.

برای کنترل نگاه کافی است مدتی اراده خود را قوی کنید، اگر یک نگاه حرام را ترک کردید، روح به سمت «نفس مطمئنه‏» سیر می‏‌کند و از خطر نگاه دوم، آسان‌‏تر دور می‏‌شوید . اما اگر چشم خود را رها سازید «نفس اماره‏» بر شما غلبه می‏‌کند و شما را به نگاه گناه آلود دوم و سوم و . . . می‏‌کشاند و تا شما را به قعر ذلت نرساند رهایتان نمی‌کند.

هم‌چنین توجه به حضور خداوند متعال در هر محیطی که انسان در آن قرار می‏‌گیرد و التفات به این‌که چشم وسیله تقرب و ارتباط با مبدأ هستی و اولیای الهی است نه وسیله تنزل و انحطاط، در کنترل چشم بسیار سودمند است.

زهرا شکوهمند، پژوهشگر دینی در خراسان جنوبی با اشاره به اینکه لذت نگاه، برگرفته از تخیّلاتی است که نگاه در درون فرد می‌پروراند، افزود: نگاه و تخیّل را هیچ‌گاه نمی‌توان از یکدیگر جدا ساخت و بیننده، هر چند پاکدامن باشد و نگاه هوس‌آلود نکند، نمی‌تواند ذهن را از تخیّل غیرارادی برهاند.

وی اظهار کرد: با نگاه متمرکز به چهره زیبا و مناظر شهوت‌انگیز، ذهن برای ارضای غریزه تحریک شده، به صحنه‌سازی می‌پردازد و از خصوصیات پیدا و ناپیدای آنچه دیده است، تصویری خیالی درست می‌کند و در عالم خیال به بهره‌وری می‌پردازد در چنین حالت، ذهن فعال و قدرتمند انسان دچار نوعی رکود و اختلال می‌شود و از تفکر در امور متعالی و نوآوری سازنده دور می‌ماند.

نگاه به نامحرم؛ نخستین عامل به وجودآورنده زمینه گناه برای شخص

این پژوهشگر مذهبی عنوان کرد: اگر خدواند انسان را از نگاه به نامحرم  منع کرده است به این دلیل است که این پدیده ذهنی، نخستین عامل به وجودآورنده زمینه گناه برای شخص است، به‌‌ویژه در دوران جوانی و دوران بحران غرایز که با دور شدن شخص از تربیتِ انسانی و دینی، چشم او که لطیف‌ترین اعضاء و مهم‌ترین آن‌ها برای شناسایی چیزها است، به عاملی تبدیل می‌شود که صاحب خود را به تباهی می‌کشاند.

شکوهمند با اشاره به سخن امام صادق(ع) که فرمودند: « نگاه شهوت‌آلود، نامه‌رسانِ زناست.» بیان کرد: گویا نگاه متمرکز و آلوده با ارسالِ تلگرافی بسیار فوری، بیننده اعضای بدن را به انجام روابط ناسالم دعوت می‌کند و نگاه مانند برخورد دو سیم مخالف «مثبت و منفی» و متصل کردن آن‌ها به هم است که جرقه‌ای شدید بر خرمن ایمانِ شخص نگاه کننده ایجاد می‌کند و چند لحظه بعد، از خرمن ایمان او جز توده‌ای خاکستر باقی نمی‌گذارد.

نگاهی به فواید نگاه نکردن به نامحرم

وی رهایی قلب از حسرت، نورانی شدن قلب، صحت فراست انسان، باز شدن دروازه‌های علم و دانش، موجب قوت قلب، ثبات و شجاعت و خوشحالی روانی به قلب را فواید نگاه نکردن به نامحرم دانست و اظهار کرد: ‏انسان وقتی به خاطر خدا از لذت‌های زودگذر چشم ‏می‌پوشد و شهوت خود را مهار می‌کند، خداوند در عوض برایش خوشی‌ها و لذت‌های کامل‌تری را در نظر می‌گیرد.

حجت‌الاسلام اوحدی، مسئول دفتر نمایندگی بعثه مقام معظم رهبری در حج و زیارت خراسان جنوبی اظهار کرد: نگاه ناروا در جامعه دلایل تخریبی متعددی دارد که مهم‌ترین آن‌ها جمع شدن رذایل اخلاقی در وجود انسان است.

وی با اشاره به حدیثی از امام صادق(ع) که فرمودند: مانند آتشی که هیزم را می‌خورد حسد ایمان را می‌خورد، عنوان کرد: حسد یکی از رذایل اخلاقی است که به‌وسیله نگاه ناروا در انسان شکل می‌گیرد و کم کم به علت تفاوت‌ها از نظر شکل و…. در انسان به‌صورت چشم‌چرانی جلوه می‌کند.

نگاه ناروا موجب تهییج انسان می‌شود

مسئول دفتر نمایندگی بعثه مقام معظم رهبری در حج و زیارت با بیان این‌که نگاه ناروا موجب تهییج انسان می‌شود، اظهار کرد: این نگاه ناروا تخم شهوت را در دل می‌کارد و همین فتنه که از مصادیق بی‌عفتی است برای نگاه کننده کافی است که تمام زندگی او را به تباهی بکشاند.

اوحدی، طولانی بودن آرزوها را از اثرات فردی نگاه به نامحرم دانست و افزود: مداومت بر نگاه ناروا حاکی از دو امر است یکی انس گرفتن با لذت‌های فانی و دوم جهالت نسبت به ارزش‌های والای خود که این‌ها نشانه شکل‌گیری رذایل اخلاقی در انسان است.

وی بی‌غیرتی، احساس خواری و حقارت کردن، اعتراض بر اراده خداوند و کفران نعمت را از دیگر اثرات فردی نگاه ناروا دانست و گفت: کسی که به ناموس مردم نگاهی حرام بیندازد، آرزوی وصال دیگران را دارد و دیگر همسر او برایش کفایت نمی‌کند.

مسئول دفتر نمایندگی بعثه مقام معظم رهبری در حج و زیارت خراسان جنوبی با اشاره به اینکه نگاه ناروا علاوه بر زندگی فرد در اجتماع هم تأثیر می‌گذارد، عنوان کرد: امنیت اجتماعی و امنیت زنان در جامعه از اجزای تفکیک‌ناپذیر است، امری که در دنیای امروز کمتر به آن بهاء داده می‌شود.

امنیت زنان در پوشش و کنترل نگاه آنان است

اوحدی با تأکید بر این‌که امنیت زنان در پوشش و کنترل نگاه آنان است، بیان کرد: وقتی که نگاه کردن به نامحرم به یک عادت غلط در جامعه تبدیل شود. جامعه و افراد آن به بیراهه می‌روند؛ چرا که نگاه حرام اول راه است. نگاه انسان سرآغاز پیدایش افکار و ارهام و تخیلاتی در ذهن می‌شود که خود می‌تواند منشأ اعمال و رفتار مخاطره‌آمیز باشد.

حجت‌الاسلام محمدهادی شهاب، عضو هیئت علمی دانشگاه بیرجند نیز با بیان این‌که یکی از راه‌های درمان این امر خودشناسی است، تأکید کرد: اگر هر انسانی خود و ارزش‌های والای خود را بشناسد دچار آسیب نمی‌شود و مشکل امروزه ما این است که خود را نمی‌شناسیم و از خود غافل هستیم و اگر کسی به ارز‌ش‌های خود پی ببرد دیگر در شأن خود نمی‌بیند که اعضا و جوارح خود را در هر مسیری استفاده کند.

وی گفت: خانواده‌ها باید در این موارد نقش نظارتی از راه دور را داشته باشند نه اینکه فرزندان را خیلی آزاد بگذارند و نه خیلی از آن‌ها غافل شوند و مهم‌تر از همه این‌که باید بر روی شاکله فرزندان که مربوط به دوران قبل از بلوغ است کار شود تا به ارزش‌های الهی خود دست یابند.