گاهی اوقات مشکلات از هر طرف رو به سوی ما می آورد و در فشار و تنگنا قرار می گیریم، لذا این سوال برای انسان پیش می آید که مگر خداوند وعده نصرت و یاری به بندگان خود را نداده است، پس چرا باید این همه سختی و مشقت را تحمّل کنیم؟

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) می فرماید: «حفّت الجنّه بالمکاره و حفّت النّار بالشّهوات» (۱) بهشت با سختی ها پیچیده شده و جهنم با خوشیها و امیال نفسانی. یعنی وارد شدن به بهشت به این راحتی نیست؛ نمی شود انسان در زندگی دنبال خواسته ها و آرزوهای نفسانی و هوا و هوس خود باشد و دنبال راحتی باشد و در آخرت نیز بدون حساب و کتاب و به راحتی وارد بهشت شود.

خداوند نیز در قرآن کریم تصریح نموده همان بلاها، آزمایش ها و سختی ها و مشقت هایی که بر سر دیگر امت ها آمده بر سر شما نیز خواهد آمد، اما در کنار این سختی ها، وعده های الهی نیز محقق خواهد شد و خداوند، بنده های خود را بدون یار و یاور رها نخواهد کرد؛ در این نوشته قسمتی از تفسیر آیه ۲۱۴ سوره مبارکه بقره را که بیانگر همین مطلب است، یادآور می شویم:

«أَمْ حَسِبْتُمْ أَنْ تَدْخُلُوا الْجَنَّهَ وَ لَمَّا یَأْتِکُمْ مَثَلُ الَّذِینَ خَلَوْا مِنْ قَبْلِکُمْ مَسَّتْهُمُ الْبَأْساءُ وَ الضَّرَّاءُ وَ زُلْزِلُوا حَتَّى یَقُولَ الرَّسُولُ وَ الَّذِینَ آمَنُوا مَعَهُ مَتى‏ نَصْرُ اللَّهِ أَلا إِنَّ نَصْرَ اللَّهِ قَرِیبٌ»(۲)

آیا گمان کردید داخل بهشت مى‏ شوید و حال آنکه هنوز مانند آنچه بر پیشینیان شما گذشت به شما نرسیده است؟! آنان گرفتار تنگدستى و ناخوشى شده و چنان زیر و رو شدند که پیامبر و افرادى که ایمان آورده و همراه او بودند، گفتند: یارى خدا چه وقت خواهد بود؟ آگاه باشید که یارى خداوند نزدیک است.

آیه فوق به یکى از سنن الهى که در همه اقوام جارى بوده است اشاره مى‏ کند و به مؤمنان در همه قرون و اعصار هشدار مى‏ دهد که براى پیروزى و موفقیت و نایل شدن به مواهب بهشتى، باید به استقبال مشکلات بروند و فداکارى کنند و در حقیقت، این مشکلات آزمونى است که مؤمنان را پرورش مى‏ دهد و صاحبان ایمان راستین را از متظاهران به ایمان، آشکار مى‏ سازد.

تعبیر به «الَّذِینَ خَلَوْا مِنْ قَبْلِکُمْ» (کسانى که پیش از شما بودند) به مسلمانان مى‏ گوید: این تنها شما نیستید که گرفتار انواع مشکلات از سوى دشمنان در تنگناهاى زندگى شده‏ اید، بلکه اقوام پیشین نیز، گرفتار همین مشکلات و شدائد بوده‏ اند تا آنجا که گاهى کارد به استخوانشان مى‏ رسید و فریاد استغاثه آنها بلند مى‏ شد.

اصولا رمز تکامل و ترقى انسانها همین است، افراد و امتها باید در کوره‏ هاى سخت حوادث قرار بگیرند، و همچون فولاد آبدیده شوند، استعدادهاى درونى آنها شکوفا گردد، و ایمانشان به خدا قویتر شود ضمنا افراد لایق و مقاوم و با ایمان، از افراد نالایق شناخته شوند و صفوفشان از هم جدا گردد. (۳)

«خبّاب بن اَرَتّ» که از مجاهدان راستین صدر اسلام بود مى‏ گوید: خدمت پیامبر (صلی الله علیه و آله) از آزار مشرکان شکایت کردم فرمود: امتهایى که پیش از شما بودند با انواع بلاها شکنجه مى‏ شدند، ولى این امر هرگز آنها را از دینشان منصرف نمى‏ کرد تا آنجا که اره بر سر بعضى از آنها مى‏ گذاردند و آنها را به دو پاره تقسیم مى‏ کردند … به خدا سوگند که برنامه دین خدا کامل مى‏ شود و به پیروزى مى‏ رسد تا آنجا که یک نفر سوار، فاصله میان صنعاء و حضرموت (و بیابانهاى مخوف عربستان را) طى مى‏ کند، و از هیچ چیز جز خدا نمى‏ ترسد … ولى شما عجله مى‏ کنید. (۴)

پس می توان گفت، باید در سختی ها صبر داشته باشیم، بردباری به خرج دهیم، عجله و قضاوت های عجولانه و جزع و فزع را کنار گذاشته و در پی انجام تکالیف و وظیفه خود باشیم تا نصرت الهی شامل حال ما بشود.

پی نوشت ها:

۱- بحار الأنوار جلد ‏۶۷ صفحه ۷۸

۲- سوره بقره آیه ۲۱۴

۳- تفسیر نمونه جلد ۲ صفحه ۱۲۴

۴- الدر المنثور، جلد ۱ صفحه ۲۴۳ و تفسیر کبیر جلد ۶ صفحه ۲۰