به بهانه گردهمایی ۲۷۰ حافظ کل قرآن کریم خواهر شهرستان قرآنی استهبان گفتگویی داشتیم با مسئول شعب مؤسسه قرآنی فرهنگی بیت الاحزان حضرت زهرا (س) در استهبان. این مؤسسه از سال ۷۵ در روستای محمد آباد دهستان خیر، از توابع شهرستان استهبان فعالیت خود را آغاز کرده است و در طول دو دهه فعالیت خود موفق به ایجاد ۱۷۰ شعبه در سراسر کشور و تربیت حافظان زیادی شده است. احمد تاج بخش از ۱۳ سال همکاری خود با این مؤسسه و روند اجرای گردهمایی حفاظ شهرستان می گوید:
-خودتان را معرفی کنید
احمد تاج بخش هستم متولد مهر ماه ۱۳۶۰. اهل و ساکن استهبان. کارشناسی مدیریت و حدود ۱۳ سال است که در مجموعه قرآنی – فرهنگی بیت الاحزان حضرت زهرا (س) مشغول خدمت به جامعه قرآنی هستیم.
-چه شد که مسئولیت شعب بیت الاحزان حضرت زهرا (س) در شهرستان استهبان را پذیرفتید؟ قبل از آن مشغول چه فعالیتی بودید؟
بنده از نوجوانی در مجموعه های فرهنگی استهبان فعال بودم و این یعنی هم به کارهای فرهنگی علاقه مند بودم و هم تجربه این نوع کارها را داشتم اما پس از خدمت سربازی به استخدام صندوق قرض الحسنه مهدیه استهبان درآمدم و ۵ سال و نیم کارمند آنجا بودم. سال ۸۵ پس از ازدواجم، از آنجا که همسرم مدیر شعبه بیت الاحزان استهبان بود و نیروی مرد نداشتند در بسیاری از کارها با ایشان همکاری می کردم؛ حال چه کارهای فکری و چه کارهای یدی و فیزیکی. به تدریج از طریق همسرم درگیر فعالیت های بیت الاحزان شدم. کار من در صندوق مهدیه استهبان به صورت دو شیفت بود ؛ پس از مدتی با گسترش فعالیت های شعبه با توجه به کمبود وقت تصمیم گرفتم که از فعالیت های بیت الاحزان انصراف دهم اما حاج آقا شاهسونی، مدیر مؤسسه نپذیرفتند و پیشنهاد دادند از کار صندوق قرض الحسنه مهدیه استعفا دهم. به این ترتیب از کارم انصراف دادم و به صورت تمام وقت در مؤسسه مشغول به فعالیت شدم.
-با توجه به مزیت هایی که کار در صندوق قرض الحسنه می توانست برای شما داشته باشد و سختی کار الانتان، هیچ وقت از استعفای خود پشیمان نشدید؟
من از سال ۹۰ به صورت رسمی وارد مؤسسه شدم و حدود ۵ سال به صورت افتخاری با مؤسسه همکاری می کردم ؛ از این رو با دید باز و آگاهی نسبت به محدودیت ها، مشکلات و سختی های کار وارد مؤسسه شدم. الحمد لله الان هم افتخاری است که در خدمت قرآن هستم و تا زمانی که خدا توفیق دهد و حضرت زهرا (س) لایق بداند در این راه خدمتگزاری می کنم.
-در حوزه مدیریت شما در بیت الاحزان حضرت زهرا (س) چه شعبی با چه نوع فعالیتی دایر است ؟
در شهر استهبان چندین مرکز داریم ؛ اولین مرکز، شعبه استهبان است که مجری کلاسهای مختلف قرآنی از جمله : حفظ، ترجمه، مفاهیم، روخوانی و روانخوانی ویژه سنین مختلف می باشد و مرکز کارهای اداری-مالی و تشکیلاتی ما محسوب می شود. پیش دبستانی های دخترانه و پسرانه یاس نبی وابسته به مؤسسه بیت الاحزان حضرت زهرا (س) با مجوز و نظارت آموزش و پرورش، دو شعبه مدرسه شبانه روزی حضرت زینب کبری (س) که تنها مرکز شبانه روزی حفظ تخصصی قرآن کریم مؤسسه برای خواهران در سطح کشور است و مجموعه دانشسرای باقر العلوم (ع) در شهر استهبان مشغول به فعالیت اند. در محدوده شهرستان استهبان شعب شهری و روستایی در زمینه کلاس های مختلف قرانی و مهد و پیش دبستانی دایر است و به طور کل ۱۷ مرکز فعال داریم.
-دانشسرای باقرالعلوم (ع) چه نوع فعالیتی دارد؟
مجلس شورای اسلامی امتیازی را ویژه حافظان قرآنی که مایل به تحصیلات تکمیلی در زمینه قرآن هستند در نظر گرفته است و آن اینکه اگر حافظ قرآنی بتواند در آزمون سراسری کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث به درصد معینی که سازمان سنجش تعیین می کند پاسخ دهد و در آزمون کتبی و شفاهی حفظ کل قرآن کریم که از طرف سازمان تبلیغات برگزار می شود نمره قبولی بیاورد، مدرک رسمی کارشناسی علوم قرآن و حدیث را از وزارت علوم دریافت می کند و بعد از آن می‌تواند در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا به ادامه تحصیل بپردازد؛ با این تفاوت که درصد زیادی از هزینه های تحصیل را به خاطر حافظ قرآن بودن، اوقاف تامین می کند. در واقع کار دانشسرای باقر العلوم (ع) ایجاد آمادگی علمی در حافظان کل برای طی کردن این مراحل و اخذ مدرک کارشناسی علوم قرآن و حدیث است.
-هزینه فعالیت ها و اداره این همه مرکز تحت مدیریتتان را از کجا تامین می کنید؟
به صورت آماری حدود یک سوم از هزینه ها با شهریه ها تامین می شود؛ البته برای دریافت شهریه ها یک سری اقدامات لازم است. بیشتر مردم متمایل به پرداخت شهریه در کلاس های ورزشی، هنری، زبان و… هستند و هنوز فرهنگ سازی صحیحی در راستای هزینه برای کلاس های قرآنی صورت نگرفته است بنابراین، این محل تامین هزینه باید مدیریت شود. بیش از یک سوم از هزینه ها به وسیله صندوق نذورات مردمی تامین می شود و مابقی با کمک های موردی مردم، نذورات، وجوهات و یا کمک های دولتی تامین می شود . کمک های دولتی از طریق فعالیت های مشترک ما با وزارت ارشاد و سازمان اوقاف به دست ما می رسد و نسبت به سایرین درصد ناچیزی از هزینه ها را برآورده می کند.
-ماجرای برگزاری گردهمایی حفاظ چیست و این کار به چه منظور صورت می گیرد؟
امسال گردهمایی حفاظ خواهر شهرستان قرآنی استهبان ۲۷ تیرماه در تالار فرهنگیان شهر استهبان با حضور ۲۷۰ حافظ کل خواهر برگزار می شود. این کار با هدف انسجام بیشتر حفاظ، همدلی و همگرایی آنها، انگیزه دهی به قرآن آموزان در حال حفظ، شناخت جایگاه حفاظ و تجلیل از شانیت ایشان و عضو گیری گروه «فَالتّالیات» در فضای مجازی صورت می گیرد. گروه «فالتالیات» به منظور تثبیت محفوظات حافظان کل راه اندازی شده و به این صورت است که هر کدام از حفاظ به صورت موردی و تک تک زیر نظر استاد برنامه مرور و تثبیت می گیرند و وضعیت محفوظات آنها در فضای مجازی پیگیری می شود. متاسفانه در سطح کشور و به تبع آن شهرستان استهبان شاهد این موضوع هستیم که معمولا در مجموعه های فرهنگی حتی گاهی نفرات درون مجموعه ای نیز به صورت پرا کنده و جزیره ای عمل می کنند. از مهمترین اهداف این گردهمایی تشکیل یک جبهه متحد از بچه های انقلابی و قرآنی برای تاثیرگذاری و جهت دهی به فضای فرهنگی شهرستان است تا با الگو کردن حفاظمان بتوانیم در تربیت انسان طراز انقلاب اسلامی که دغدغه رهبر معظم انقلاب است اثر گذار باشیم.
-چه برنامه هایی در این محفل اجرا می شود؟
حضور حجت الاسلام والمسلمین انجوی نژاد که مسئول کانون رهپویان وصال شیراز هستند و ایراد سخنرانی ایشان از برنامه های پیش بینی شده برای این گردهمایی است. ایشان همچنین بعد از گردهمایی به بازدید از مرکز مدیریت مؤسسه بیت الاحزان حضرت زهرا (س) و بازدید از مدارس شبانه روزی می پردازند. حضور صمیمانه مدیر مسئول مؤسسه، حاج آقا شاهسونی در جمع حفاظ و شنیدن حرف های حفاظ که در قالب برنامه ای تفریحی و جدا از قسمت رسمی برنامه، عصر همان روز در یکی از باغات استهبان صورت می گیرد. برگزاری مسابقه بین حفاظ نیز در سین برنامه است که البته این قسمت در عدم حضور آقایان انجام می شود. همچنین با حضور مسئولین شهرستان به ویژه مسئولین فرهنگی از حافظان تجلیل به عمل می آید.
-تا به حال چه تعداد حافظ در شهرستان قرآنی استهبان تربیت شده اند؟
این ۲۷۰ نفر فقط آمار خواهران حافظ کل (بدون احتساب برادران) در شهرستان استهبان است. حافظان اجزاء که واقعا قابل شمارش نیستند چون همه شعب شهرستان قدمت نزدیک به دو دهه دارند و افراد در سالهای مختلف از یک جزء تا سی جزء حفظ کرده اند. به غیر از رشته حفظ در رشته های روخوانی و روانخوانی نیز شعبه استهبان و شعبه رونیز علیا دو سال متمادی رتبه اول و دوم مؤسسه را درجذب قرآن آموز کسب کردند. در سال های ۸۴ تا ۸۸ درخشش ویژه ای در رشته ی ترجمه و مفاهیم شهرستان حتی در سطوح بالا داشتیم که البته الان تعداد متقاضیان مثل سالهای قبل نیست اما همچنان ادامه دارد. به طور کلی اگر بخواهیم آماری از افرادی که از آموزش های شعب بیت الاحزان در شهرستان استهبان استفاده کرده اند بدهیم، جمعیتی قریب به حداقل ۱۲ هزار نفر را تشکیل می دهد.
-به غیر از مسئولیت شعب استهبان چه مسئولیت های دیگری در مؤسسه بیت الاحزان حضرت زهرا (س) دارید؟
مدت ۶ ماه است که به عنوان مسئول دفتر حاج آقا شاهسونی، مدیر مسئول مؤسسه خدمت ایشان هستیم. بقیه مسئولیت هایم در ذیل این دو مسئولیت ادغام می شود. مسئول امور مالی مدرسه شبانه روزی حضرت زینب (س) و مسئول دانشسرای باقرالعلوم هم هستم؛ البته دانشسرا مدیریت مستقل دارد اما با توجه به اینکه زیرمجموعه شهرستان استهبان فعالیت می کند به عنوان مسئول شهرستان در آن برنامه دخل و تصرف دارم. سال گذشته دبیر جشنواره جبرئیل امین بودم که به منظور تجلیل از حافظان قرآن برگزار می شود؛ امسال نیز توفیق خدمت در این زمینه را دارم.
-انجام همه این کارها چه مقدار از شما وقت می گیرد؟
افتخار انجام همه این کارها برای همکاران من است و حقیر صرفاً مشغول برنامه ریزی، پیگیری و گزارش گیری از نحوه انجام امور هستم و اگر افتخاری در طول این چند سال به وجود آمده، مسلماً و بدون تعارف مدیون تلاش همکارانی است که در مجموعه با ما همکاری می کنند. در شهر استهبان حدود ۳۵ نفر همکار و در محدوده شهرستان حدود ۱۰۰ نفر در تلاش برای رقم خوردن کارها هستند.
-خانواده تان از این حجم کاری شما شکایت نمی کنند؟
شکایت که می کنند و من امیدوارم در آن دنیا جواب قانع کننده ای داشته باشم؛ اما شانس آورده ام که خانواده هم به تعبیری دستی بر آتش دارند و توفیق خدمت در این عرصه را دارند. همسرم مدیر مدرسه حفظ حضرت زینب (س) است و چون برنامه به صورت شبانه روزی اجرا می شود بعضاً پیش می آید که عصر و شب هم آنجا درگیر هستند؛ به همین خاطر کار بنده برایشان قابل تحمل و پذیرش است.
-بچه ها چه طور؟
درصد نارضایتی بچه ها بیشتر از همسرم است. الحمد لله الان که سن پسرم علی آقا بیشتر شده ایشان هم در قالب بحث فیلم و عکس برداری از مراسم ها و جدیداً انجام کارهای بانکی مؤسسه با ما همکاری می کنند. ناگفته نماند با همه قداست و ارزشی که این کار دارد دلیلی بر پایمال شدن حق خانواده نمی شود و یک فعال قرآنی باید مسائلی مثل درکنار خانواده بودن و تفریح و… را همواره مد نظر داشته باشد.
-اگر امکان برگشت وجود داشت چه چیز را در طول فعالیت های قرآنی خود تغییر می دادید؟
احساس ناکامی و شکستی که در این مدت تجربه کردم بیشتر از ناحیه کارهایی بود که یا با اهل فن و افراد مجرب مشورت نکردم یا بررسی و کارشناسی دقیق قبل از انجام آن کار صورت نگرفته بود. اگر به عقب برگردم نسبت به برخی از برنامه ها، چه مستمر و چه مقطعی، روند مطمئن تری را پیش می گرفتم. در حال حاضر جلسات کارگروهی با همکاران برگزار می شود و این جلسات قبلا هم بود اما به نظر می آید بعضی از کارها که ناموفق اجرا شد و یا حتی درصدی از توفیق ولی با کیفیت پایین تر داشت را می توانستیم با کارشناسی دقیق تر به شکلی مطلوب تر اجرا کنیم.
-از بین همه فعالیت هایتان کدام یک برای شما لذت بخش تر است؟
هر کدام از فعالیت ها شیرینی خودش را دارد اما دو موضوع به من انگیزه ی بیشتری می دهد؛ یکی بحث مهد و پیش دبستانی است. درست است که در انجام این کار مستقیماً ورود نمی‌کنم اما وقتی می بینم که خانواده ها و بچه ها این طور مشتاق می آیند و با آموزش های قرآنی آشنا می شوند، احساس میکنم که موثر واقع شدم و کار مفیدی در حال انجام است. موضوع دوم پیگیری مباحث درآمدزایی است؛ وقتی خروجی فرآیندی که انجام می شود ایجاد درآمدی برای انجام فعالیت های قرآنی است، احساس می کنم نقش موتور محرک آن فعالیت قرآنی را داشتم و این امر سبب انگیزه من می شود. مباحث مالی در فعالیت های قرآنی اصل نیست اما نقش بسیار تعیین کننده ای را دارد. با توجه به اینکه ردیف بودجه خاصی از طرف دولت به مؤسسه تعلق نمی گیرد و مؤسسه کاملا مردمی اداره می شود بخشی از توان و تلاشمان را در این زمینه می گذاریم .
-به نظر شما با روند موجود در فعالیت های قرآنی امکان تربیت ده میلیون حافظی که مد نظر مقام معظم رهبری است وجود دارد؟
به هیچ وجه. قطعا تربیت ده میلیون حافظ نیازمند همکاری گسترده دستگاه های دولتی و همدلی مجموعه های قرآنی و مردمی است. تا کنون چنین چیزی شکل نگرفته و به غیر از مقادیری فعالیت پراکنده و جزیره ای و مقطعی، لبیکی درست و حسابی به این قضیه گفته نشده است و با این روند قطعا نمی توان به آن نقطه رسید.
-به نظر شما چه چیزی برای حصول این امکان باید تغییر کند؟
برای به انجام رسیدن این کار نه اینکه دستگاه های دولتی بودجه نداشته باشند، مشکل اینجاست که این بودجه، نه هدفمند توزیع می شود و نه هزینه. همین بودجه بسیار بسیار مختصری که تصویب می شود و بسیار مختصرتر تخصیص می‌یابد، اگر در اختیار مجموعه ای قرار می گرفت که توانسته به این خروجی برسد و صاحب تجربه است ولی به خاطر بضاعت کم مقدار خروجی آن کم بوده است قطعا و مسلما این کار رشد بسیاری می کرد و شتاب بیشتری می گرفت. علاوه بر کمک های مادی و مالی، اگر یک سری دستگاه ها مثل وزارت آموزش و پرورش، آموزش عالی، حوزه های علمیه، سازمان اوقاف، ارشاد و به ویژه صدا و سیما به کمک فعالیت های قرآنی می آمدند و جوانان را ترغیب می کردند، ما می توانستیم یک سیل تربیت حافظ راه اندازی کنیم.
-به عنوان سوال آخر اگر نکته ای باقی مانده است بفرمایید.
موضوعی که گاهی باعث رنجش خاطر می شود را خطاب به خودم و همکارانم در عرصه فعالیت های قرآنی عرض میکنم. گاهی اوقات به خاطر مشغله های زیادی که فعالیت در این عرصه ایجاد می کند یا عادی شدن کار، ارزش و اهمیت این عمل فراموشمان می شود و درگیر مسائل حاشیه ای می شویم. اتفاقا شیطان بیشتر با کسانی کار دارد که داعیه قرآن دارند و به این دلیل ما باید بیشتر مراقب باشیم که به بهانه های مختلف درگیر وسوسه های نفس نشویم. درخواستم از خودم و همکاران قرآنی ام این است که لحظه به لحظه فعالیت مان را توام کنیم با تفکر درباره ارزشمندی کاری که به دست ما انجام می شود تا خدای نکرده به حاشیه ها آلوده نشویم.
